5.3 ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ ΠΟΙΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ

Κατά το ακαδημαϊκό έτος 2007-2008 στο ΠΜΣ του Τομέα Ποινικών και Εγκληματολογικών Επιστημών διδάσκονται τα ακόλουθα μαθήματα:

Ι. ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΟ ΠΟΙΝΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ

Α. Διδάσκοντες:

Αριστοτέλης Χαραλαμπάκης, Καθηγητής

Στέφανος Παύλου, Καθηγητής

Αλέξανδρος Κωστάρας, Αναπληρωτής Καθηγητής

Γιάννης Μπέκας, Αναπληρωτής Καθηγητής

Β. Σκοπός του μαθήματος:

Είναι η εμβάθυνση σε δυσχερή δογματικά και ερμηνευτικά ζητήματα από το πεδίο του θεμελιώδους-κλασικού Ουσιαστικού Ποινικού Δικαίου.

Κριτήριο για την επιλογή των θεματικών είναι η δογματική και ερμηνευτική περιπλοκότητα των ζητημάτων, η δογματική πολυφωνία και η τυχόν διάσταση θεωρίας και νομολογίας σε συνδυασμό με τις ιδεολογικοπολιτικές παραμέτρους ή και την νομολογιακή ή νομοθετική επικαιρότητα.

Γ. Τρόπος διδασκαλίας:

Η διδασκαλία του μαθήματος στηρίζεται κυρίως στην προφορική παράδοση από τους διδάσκοντες και τη συζήτηση με το ακροατήριο. Επειδή όμως κύριο ζητούμενο είναι η όσο το δυνατόν ευρύτερη ενεργός συμμετοχή και των φοιτητών, ανακοινώνονται εγκαίρως τα θέματα των παραδόσεων, ώστε να είναι δυνατή η σχετική προετοιμασία. Η ύλη αντλείται από τις ακόλουθες κατά βάση θεματικές, που αποτελούν ένα γενικό πλαίσιο αναφοράς, επιδεχόμενο εύλογες τροποποιήσεις:

1. Ιστορική εξέλιξη των ποινικών θεωριών στην Ελλάδα
2. Αιτιώδης συνάφεια – Ειδικά ζητήματα
3. Εγκλήματα διακινδύνευσης
4. Δογματική της απόπειρας
5. Ειδικά θέματα απόπειρας
6. Ειδικοί λόγοι άρσης του αδίκου
7. Ηθική αυτουργία
8. Διάκριση άμεσης και απλής συνέργειας
9. Άρθρο 13 ΠΚ
10. Δόλος – διακρίσεις – οριοθέτηση ενδεχόμενου δόλου
11. Αμέλεια – Αντικειμενικός καταλογισμός και εγκλήματα αμέλειας
12. Το πρόβλημα του άρθρου 35-193 ΠΚ
13. Υπαναχώρηση και έμπρακτη μετάνοια
14. Ελαφρυντικές περιστάσεις
15. Φαινομενική συρροή εγκλημάτων και αρχές επιλύσεώς της
16. Κατ’ εξακολούθηση έγκλημα
17. Ειδικά προβλήματα της απάτης
18. Υπεξαίρεση λογιστικού χρήματος
19. Σωματικές βλάβες
20. Ιδιαίτερα εγκλήματα
21. Ιατρική ευθύνη
22. Δομή και προβλήματα των εγκλημάτων περί την υπηρεσία
23. Έννοια του εγγράφου και το έγκλημα της πλαστογραφίας
24. Δομή και προβλήματα των εγκλημάτων περί την απονομή της δικαιοσύνης
25. Γενετήσια εγκλήματα
26. Ενδοοικογενειακή βία

Δ. Προγραμματιζόμενα μαθήματα:

Το μάθημα του Ουσιαστικού Ποινικού Δικαίου διδάσκεται Τρίτη, ανά δεκαπενθήμερο, ώρα 19.30 έως 21.30 στην αίθουσα που θα υποδειχθεί. Το ακροατήριο είναι κοινό για το πρώτο και δεύτερο έτος.

Ε. Τρόπος – κριτήρια εξετάσεως – βαθμολόγηση των φοιτητών:

Εξεταστέα ύλη θα είναι η διδαχθείσα κατά το έτος ύλη. Για όσους έχουν επιλέξει ως κύριο μάθημα το Ουσιαστικό Ποινικό Δίκαιο υφίσταται, μετά την ολοκλήρωση και του β΄ έτους σπουδών, υποχρέωση εκ­πονήσεως διπλωματικής εργασίας.

Όλοι όσοι επέλεξαν το μάθημα και φοιτούν στο α΄ έτος, καθώς και όσοι το επέλεξαν για το β΄ έτος, αλλά όχι ως κύριο, πρέπει, προκειμένου να συμ­με­τά­σχουν στις εξετάσεις, να εκπονήσουν και μία γραπτή εργασία σε θέματα που θα προσανατολίζονται στην καταγραφή κυρίως της νομολογίας σε ένα ζήτημα. Η βαθμολογία, σε δε­κα­βάθμια κλίμακα και με βάση το 5, θα συνυπολογίζει την ποιότητα της ερ­γασίας, τον βαθμό και την ποιότητα της συμμετοχής στα μαθήματα και την επίδοση κατά την γραπτή εξέταση.

ΣΤ. Εργασίες Ποινικού Δικαίου:

Ο σκοπός της κάθε εργασίας θα είναι κατά βάση τεκμηριωτικός του βιβλιογραφικού και κυρίως του νομολογιακού υλικού. Έτσι, είναι αναγκαίο ο κάθε φοιτητής να καταρτίσει έναν εξαντλητικό πίνακα της σχετικής με το ζήτημα ελληνικής κατ’ αρχήν βιβλιογραφίας. Περαιτέρω δε, να συγκεντρώσει το σύνολο του νομολογιακού υλικού στο σχετικό πεδίο, το οποίο θα πρέπει να φωτοτυπηθεί και να επισυνάπτεται στην εργασία, για τον αναγκαίο έλεγχο, δεδομένου ότι ο κύριος εκπαιδευτικός στόχος των εργασιών είναι αφενός μεν η εξοικείωση του φοιτητή με την συγγραφή μίας δόκιμης επιστημονικής εργασίας, αφετέρου δε η ορθή και κριτική προσέγγιση της νομολογίας. Έτσι τελικά θα συντάσσεται ένα κείμενο που θα εστιάζει την λύση του προβλήματος μέσα από την νομολογία. Για κάθε εργασία θα ορίζεται κι ένα μέλος του Τομέα, ως επιβλέπων.

Η παράδοση της εργασίας, θα πρέπει να γίνει μέχρι την 20ή Μαΐου, άλλως ο φοιτητής δεν θα μπορεί να προσέλθει στις εξετάσεις του Ιουνίου, ή μέχρι την 10η Σεπτεμβρίου, για να προσέλθει στις εξετάσεις του Σεπτεμβρίου. Σε περίπτωση μη παράδοσης της εργασίας στις ανωτέρω ημερομηνίες, ο φοιτητής δεν θα γίνεται δεκτός στις εξετάσεις.

O φάκελος της εργασίας, θα περιλαμβάνει το κείμενό της καθώς και φωτοτυπημένες όλες τις σχετικές αποφάσεις που θα εντοπισθούν. Τo δε βασικό κείμενο θα είναι φορτωμένο και σε δισκέτα ή cd σε αρχείο τύπου Word, για το ηλεκτρονικό αρχείο του Τομέα.

Αντί για εργασία στο ουσιαστικό ποινικό δίκαιο, οι φοιτητές μπορούν να αναλάβουν εργασία-εισήγηση στο Σεμινάριο, για το οποίο βλ. αμέσως πιο κάτω.

ΙΙ. EIΔΙΚΟΙ ΠΟΙΝΙΚΟΙ ΝΟΜΟΙ

Α. Διδάσκοντες:

Αριστοτέλης Χαραλαμπάκης, Καθηγητής

Στέφανος Παύλου, Καθηγητής

Γιάννης Μπέκας, Αναπληρωτής Καθηγητής

Β. Σκοπός και ύλη του μαθήματος:

Είναι η εμβάθυνση σε ειδικά δογματικά και ερμηνευτικά ζητήματα από το πεδίο των Ειδικών Ποινικών Νόμων.

Κριτήριο για την επιλογή των θεματικών είναι η δογματική και ερμηνευτική περιπλοκότητα κάποιων νόμων σε συνδυασμό με τις ιδεολογικοπολιτικές παραμέτρους και με την πρακτική τους σημασία.

H ύλη αρθρώνεται σε δύο ενότητες: στην ενότητα της «οργανωμένης εγκληματικότητας» και στην ενότητα της «οικονομικής εγκληματικότητας». Κατά το τρέχον έτος η ύλη θα αντλείται από το πεδίο της οργανωμένης εγκληματικότητας και κυρίως από:

1. Νομοθεσία για τα ναρκωτικά:

α. Εισαγωγή στη νομοθεσία – εξέλιξή της – διεθνής διάσταση – έννομο αγαθό.
β. Η ακριβής εννοιολογική διάσταση των πράξεων διακινήσεως – προβλήματα απόπειρας.
γ. Ζητήματα συρροής. – Το πρόβλημα της μεταβολής της κατηγορίας μεταξύ του άρθρου 5 και του άρθρου 12.
δ. Η μεταχείριση του χρήστη και του τοξικομανούς δράστη.
ε. Δικονομικά ζητήματα της σχετικής νομοθεσίας.

στ. παράπλευρη νομοθεσία αντιντόπιγκ.

2. Νομοθεσία για τα όπλα (ν. 2168/1993, 3169/2003):

α. Έννομο αγαθό.
β. Οι τυποποιούμενες εγκληματικές πράξεις.
γ. Η έννοια του “παρανόμου”.
δ. Δογματικά προβλήματα των διακεκριμένων περιπτώσεων.
ε. Η νομοθεσία για την κατοχή και χρήση των όπλων από αστυνομικούς.

3. Νόμος για το ξέπλυμα του βρώμικου χρήματος:

α. Η θεσμική εξέλιξη στην Ελλάδα – οι νόμοι που ίσχυσαν και οι επιρροές τους

β. Έννομο αγαθό – αντεγκληματική θεώρηση

γ. Η διεθνής διάσταση του οργανωμένου εγκλήματος και της καταστολής του και το ξέπλυμα. Ο ρόλος της ΕΕ και της FATF.
δ. Οι κρίσιμες αντικειμενικές υποστάσεις.
ε. Ζητήματα συρροής με άλλους νόμους. Δικονομικά προβλήματα.

4. Το οργανωμένο έγκλημα:

Αναλυτική προσέγγιση των διατάξεων του ν. 2928/2001, και κυρίως
του άρθρου 187 ΠΚ.

α. Η εννοιολόγηση του οργανωμένου εγκλήματος.
β. Η διεθνής διάσταση του ζητήματος και η εναρμόνιση των νομοθεσιών.
γ. Οι κρίσιμες αντικειμενικές υποστάσεις.
δ. Δικονομικές ευχέρειες και άλλες παρεκκλίσεις.

5. Η τρομοκρατία

α. Η διεθνής θεσμική διάσταση.

β. Η τυποποίηση των εγκλημάτων.

γ. Η αλλοίωση του ποινικού δικαίου ενόψει της τρομοκρατίας.

δ. Η ιδεολογική και δογματική παραμόρφωση του ποινικού δικαίου και η κάμψη

της εγγυητικής λειτουργίας του.

ε. Οι δικονομικές ιδιαιτερότητες.

Ενώ στην ενότητα του «οικονομικού εγκλήματος», κατά το επόμενο ακαδημαϊκό έτος, θα διδαχθούν οι νόμοι για

α. Καταχραστές δημοσίου.

β. Κοινοτική απάτη.

γ. Επιταγή.

δ. Τελωνειακός Κώδικας – λαθρεμπορία.

ε. Αρχαιότητες.

στ. Χρηματαγορά, εγκλήματα του χρηματιστηρίου.

ζ. Τα φορολογικά εγκλήματα.

η. Η πλαστοποίηση άλλων μέσων πληρωμής.

θ. Η δωροδοκία στον ιδιωτικό τομέα.

ι. Η παράβαση του νόμου για το «πόθεν έσχες».

ια. Εγκλήματα διαδικτύου.

Γ. Τρόπος διδασκαλίας:

Η διδασκαλία του δίωρου μαθήματος θα στηρίζεται στην εξαντλητική ανάπτυξη των δογματικών και ερμηνευτικών προβληματισμών από τους διδάσκοντες, με την αναγκαία και ευκταία φυσικά συμμετοχή και των φοιτητών, αφού το θέμα θα γνωστοποιείται από πριν και θα δίδεται εγκαίρως νομοθετικό και βιβλιογραφικό υλικό, μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου.

Δ. Προγραμματιζόμενα μαθήματα:

Το μάθημα των Ειδικών Ποινικών Νόμων διδάσκεται ανά δεκαπενθήμερο Τρίτη, ώρα 17.30 έως 19.30 σε αίθουσα που θα υποδειχθεί. Το ακροατήριο είναι κοινό για το πρώτο και δεύτερο έτος.

Ε. Εργασίες Ειδικών Ποινικών Νόμων:

Τα θέματα των εργασιών θα καλύπτουν ειδικούς ποινικούς νόμους πέρα από την ύλη των παραδόσεων και θα αποσκοπούν στην πλήρη ερμηνεία του κάθε νόμου. Για τον σκοπό αυτόν είναι αναγκαίο ο κάθε φοιτητής να καταρτίσει έναν εξαντλητικό πίνακα της σχετικής με το ζήτημα ελληνικής κατ’ αρχήν βιβλιογραφίας και νομολογίας και να συντάξει μία πλήρη ερμηνεία του νόμου, έτσι ώστε και να καλύπτει το όλον θέμα, αλλά και να εξοικειώνεται με τις τεχνικές συγγραφής μίας δόκιμης επιστημονικής εργασίας στο πεδίο του Ποινικού Δικαίου.

Η παράδοση της εργασίας θα πρέπει να γίνει μέχρι την 20ή Μαΐου, άλλως ο φοιτητής δεν θα μπορεί να προσέλθει στις εξετάσεις του Ιουνίου, ή μέχρι την 10η Σεπτεμβρίου, για να προσέλθει στις εξετάσεις του Σεπτεμβρίου. Σε περίπτωση μη παράδοσης της εργασίας στις ανωτέρω ημερομηνίες, ο φοιτητής δεν θα γίνεται δεκτός στις εξετάσεις. To δε κείμενο θα είναι φορτωμένο και σε δισκέτα ή cd σε αρχείο τύπου Word, για το ηλεκτρονικό αρχείο του Τομέα.

Τα θέματα θα ορισθούν από την αρχή του έτους στο πεδίο εκτός των διδασκομένων κατά το τρέχον ακαδημαϊκό έτος ειδικών ποινικών νόμων. Οι εργασίες αυτές θα παρουσιάζονται σε διήμερο σεμινάριο προς το τέλος του ακαδημαϊκού έτους, ώστε να γίνεται και η προσέγγιση ευρύτερων πεδίων της ειδικής ποινικής νομοθεσίας, πέραν της βασικής ύλης, από το σύνολο των φοιτητών. Για κάθε εργασία θα ορίζεται κι ένα μέλος του Τομέα ως επιβλέπων.

Στ. Τρόπος – κριτήρια εξετάσεως – βαθμολόγηση των φοιτητών:

Εξεταστέα ύλη θα είναι η διδαχθείσα κατά το έτος ύλη. Σύμφωνα με τον κανονισμό του Μεταπτυχιακού Προγράμματος σπουδών, είναι αναγκαία η επιτυχής εξέταση του κάθε φοιτητή μετά το πέρας του ετήσιου κύκλου μαθημάτων, σε δύο εξεταστικές περιόδους (Ιουνίου/Σεπτεμβρίου).

Προϋπόθεση όμως για τη συμμετοχή στις γραπτές εξετάσεις θα είναι η εμπρόθεσμη παράδοση της γραπτής μελέτης-εισηγήσεως.

Η βαθμολογία, σε δεκαβάθμια κλίμακα και με βάση το 5, θα αποτελεί συνάρτηση της ποιότητας της εργασίας-εισηγήσεως, της ενεργού συμμε­το­χής στα μαθήματα και της επίδοσης κατά τη γραπτή εξέταση.

ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ: «Ευρωπαϊκό ποινικό δίκαιο: Παρόν και προοπτικές»

Α. Διδάσκοντες:

Αριστοτέλης Χαραλαμπάκης, Καθηγητής

Στέφανος Παύλου, Καθηγητής

Β. Σκοπός και ύλη του σεμιναρίου:

Στο πλαίσιο της διδασκαλίας του Ποινικού Δικαίου και των Ειδικών Ποινικών Νόμων, θα οργανωθεί και ένα αυτοτελές σεμινάριο, με παραδόσεις των διδασκόντων και εισηγήσεις φοιτητών, με αντικείμενο το «ευρωπαϊκό ποινικό Δίκαιο».

Η ύλη θα καλύπτει μεταξύ άλλων και τα ακόλουθα πεδία:

α. Νομική βάση για την θέσπιση «ποινικών νόμων» από την Ε.Ε.

β. Νομικά εργαλεία του Γ΄Πυλώνα και ιδίως η «Απόφαση-πλαίσιο»

γ. Κυριότερες αποφάσεις-πλαίσιο

δ. Πρόσληψή τους από την ελληνική έννομη τάξη

ε. Προοπτικές: το πολυετές πρόγραμμα της Χάγης και η Μεταρρυθμιστική Συνθήκη

στ. Προστασία των δικαιωμάτων των κατηγορουμένων: ΕΕ και ΕΣΔΑ

Όσοι από τους φοιτητές ασχοληθούν με εισηγήσεις στο σεμινάριο, θα απαλλαγούν από την υποχρέωση εκπόνησης εργασίας στο μάθημα του Ποινικού Δικαίου.

Α. ΠΟΙΝΙΚΟ ΔΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ
(Α΄και Β΄ έτος του πρώτου κύκλου σπουδών)

Ι. Διδάσκοντες:

Άγγελος Κωνσταντινίδης, Καθηγητής

Θεοχάρης Δαλακούρας, Αναπληρωτής Καθηγητής

Δημήτριος Συμεωνίδης, Λέκτορας

Αναστάσιος Τριανταφύλλου, Λέκτορας

ΙΙ. Σκοπός του μαθήματος:

Είναι η εμβάθυνση σε ειδικά δογματικά και ερμηνευτικά ζητήματα από το πεδίο του Ποινικού Δικονομικού Δικαίου.

Κριτήριο για την επιλογή των θεματικών είναι η δογματική και ερμηνευτική σημασία των θεμάτων, ο διάλογος θεωρίας και νομολογίας και η εφαρμογή των δικονομικών διατάξεων και θεσμών στην καθημερινή δικαστική πράξη. Την πρώτη θεματική ενότητα συγκροτούν ειδικά ζητήματα του Δικαίου Απόδειξης στην Ποινική Δίκη. Στη δεύτερη θεματική ενότητα εξετάζονται ειδικότερα ζητήματα από τον χώρο των Ενδίκων Μέσων της ποινικής διαδικασίας.

ΙΙΙ. Τρόπος διδασκαλίας:

Η διδασκαλία του μαθήματος βασίζεται στην προφορική παράδοση από τους διδάσκοντες, σε συνδυασμό με υποχρεωτικές εισηγήσεις, που παρουσιάζονται από τους μεταπτυχιακούς φοιτητές. Τα θέματα των παραδόσεων είναι προκαθορισμένα βάσει προγράμματος, ώστε να είναι δυνατή η έγκαιρη προετοιμασία, ενώ συγχρόνως προβλέπονται και ανατίθενται κατά περίπτωση και παρεμβάσεις στις επιμέρους θεματικές των εισηγήσεων εκ μέρους των μεταπτυχιακών φοιτητών.

ΙV. Διδακτέα θέματα για το ακαδημαϊκό έτος 2007-2008:

A΄ ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ

ΔΙΚΑΙΟ ΑΠΟΔΕΙΞΕΩΣ

1. Η αρχή της ηθικής απόδειξης.
2. Η αρχή της αμεσότητας.
3. Απαγορευμένα αποδεικτικά μέσα.
4. Το δικαίωμα ακρόασης και η ενεργητική συνεισφορά των διαδίκων στην αποδεικτική διαδικασία.
5. Η μαγνητοταινία ως αποδεικτικό μέσο στην ποινική δίκη.
6. Σύγχρονα τεχνικά μέσα και μέθοδοι απόδειξης (εξέταση DNA κ.λπ.).
7. Οι ειδικές ανακριτικές πράξεις του άρθρου 253Α ΚΠΔ.
8. Ειδικές όψεις των απορρήτων στην ποινική δίκη.
9. Ειδικές πτυχές της μαρτυρικής απόδειξης. Μάρτυρες αστυνομικοί, μάρτυρες εξ ακοής, μάρτυρες του στέμματος. Προστασία μαρτύρων.
10. Τα έγγραφα στην ποινική δίκη.
11. Ειδικοί προβληματισμοί σε σχέση με τις έρευνες και την κατάσχεση.
12. Η νομολογία του ΕυρΔΔΑ αναφορικά με την απόδειξη στην ποινική δίκη.
13. Πραγματογνώμονες-τεχνικοί σύμβουλοι.
14. Απόδειξη και αναιρετικός έλεγχος.

Β΄ ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ

ΕΝΔΙΚΑ ΜΕΣΑ

1. Συνταγματική και νομοθετική θεμελίωση των ενδίκων μέσων κατά αποφάσεων και συναφείς προβληματισμοί de lege lata και de lege ferenda.
2. Προϋποθέσεις παραδεκτού της άσκησης των ενδίκων μέσων: έννομο συμφέρον και προθεσμία.
3. Νομότυπη άσκηση – ne bis in idem – κήρυξη του ενδίκου μέσου ως απαράδεκτου ή ανυποστήρικτου.
4. Επεκτατικό αποτέλεσμα των ενδίκων μέσων.
5. Ανασταλτικό αποτέλεσμα των ενδίκων μέσων.
6. Απαγόρευση χειροτέρευσης της θέσης του κατηγορουμένου.
7. Ειδικά ζητήματα της έφεσης κατά αποφάσεων.
8. Αναιρετικός έλεγχος και αιτιολογία.
9. Υπέρβαση εξουσίας.
10. Έλλειψη νόμιμης βάσης.
11. Αναιρετικός έλεγχος ακυροτήτων.
12. Επανάληψη της διαδικασίας.

V. Τρόπος – κριτήρια εξετάσεως – βαθμολόγηση των φοιτητών:

Εξεταστέα είναι η διδαχθείσα κάθε έτος ύλη. Προϋπόθεση για τη συμμετοχή στις γραπτές εξετάσεις αποτελεί η κατάθεση σε οριστική, γραπτή μορφή της εισήγησης που παρουσιάστηκε προφορικά στο πλαίσιο των παραδόσεων. Η βαθμολογία, σε δεκαβάθμια κλίμακα και με βάση το 5, προκύπτει συνδυαστικά με βάση την ποιότητα της γραπτής εργασίας, τη συμμετοχή στα μαθήματα και την επίδοση κατά τη γραπτή εξέταση.

VΙ. Εκπόνηση εργασιών στο μάθημα του Ποινικού Δικονομικού Δικαίου:

Σκοπό της εργασίας αποτελεί η δογματική προσέγγιση του εκάστοτε θέμα­τος, σε συνδυασμό με την καταγραφή της υποδοχής του από τη νομο­λο­γία. Ο μεταπτυχιακός φοιτητής έχει υποχρέωση να καταρτίσει έναν εξαντλητικό πί­νακα της σχετικής με το ζήτημα ελληνικής βιβλιογραφίας, όπως και της βασικής ξέ­νης βιβλιογραφίας, συσχετίζοντάς τον κριτικά με τη θεωρητική προσέγγιση. Περαιτέρω οφείλει να συγκεντρώσει το σύνολο του νο­μο­λογιακού υλικού στο σχετικό πεδίο, το οποίο πρέπει να επι­συ­νάπτεται φωτοτυπημένο στην εργασία, υπό τη μορφή παραρτήματος. Η νομολογία πρέπει να παρουσιάζεται κα­τά τρόπο συνθετικό, ούτως ώστε για κάθε θέμα να καταγράφεται τόσο η διαχρονική διακύμανση, όσο και οι τυχόν επιμέρους τάσεις της.

To κείμενο της εργασίας θα παραδίδεται ταυτόχρονα και σε δισκέτα Word, για το ηλεκτρονικό αρχείο του Τομέα.

B. EIΔΙΚΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΠΟΙΝΙΚΟΥ ΔΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ

(Α΄ και Β΄ έτος του πρώτου κύκλου σπουδών)

I. Διδάσκοντες:

Άγγελος Κωνσταντινίδης, Καθηγητής

Θεοχάρης Δαλακούρας, Αναπληρωτής Καθηγητής

Δημήτριος Συμεωνίδης, Λέκτορας

Αναστάσιος Τριανταφύλλου, Λέκτορας

ΙI. Σκοπός του μαθήματος:

Είναι η εμβάθυνση σε ειδικότερα ζητήματα δογματικού και πρακτικού ενδιαφέροντος από το ευρύτερο πεδίο του ποινικού δικονομικού δικαίου, με ιδιαίτερη έμφαση σε επίκαιρα και σύγχρονα δικονομικά ζητήματα, καθώς και η αντιμετώπισή τους υπό θεωρητικό και αναλυτικό πρίσμα.

Κριτήριο για την επιλογή των θεμάτων είναι η δογματική και ερμηνευτική τους σημασία, ο σύγχρονος και επίκαιρος χαρακτήρας τους, ο διάλογος θεωρίας και νομολογίας και η εφαρμογή των δικονομικών διατάξεων και θεσμών στην καθημερινή δικαστική πράξη.

ΙΙI. Τρόπος διδασκαλίας:

Η διδασκαλία του μαθήματος βασίζεται στην προφορική παράδοση από τους διδάσκοντες, σε συνδυασμό με υποχρεωτικές εισηγήσεις που πα­ρουσιάζονται από τους μεταπτυχιακούς φοιτητές. Τα θέματα των πα­ρα­δόσεων είναι προκαθορισμένα, βάσει προγράμματος, ώστε να είναι δυ­νατή η έγκαιρη σχετική προετοιμασία, ενώ συγχρόνως προβλέπονται κατά περίπτωση και πρόσθετες πα­ρεμβάσεις στις επιμέρους θεματικές των εισηγήσεων.

ΙV. Διδακτέα θέματα:

Α΄ ΕΝΟΤΗΤΑ

1. Τα δικαιώματα του πολιτικώς ενάγοντος στην προδικασία και την κύρια διαδικασία.
2. Η αρχή της δίκαιης διεξαγωγής της δίκης και η νομολογία του ΕυρΔΔΑ.
3. Η έμμεση δημοσιότητα της ποινικής δίκης.
4. Η απολογία και η εξέταση του κατηγορουμένου.
5. Η λειτουργική αρμοδιότητα του εισαγγελέα και ο νέος ρόλος του μετά τον ν. 3160/2003.
6. Η λειτουργική αρμοδιότητα του ανακριτή.
7. Η αρχή της ισότητας των όπλων στην ποινική δίκη.
8. Η αρχή της δικαστικής ακρόασης.
9. Η νέα προκαταρκτική εξέταση μετά τον ν. 3160/2003
10. Η μεταβολή της κατηγορίας.
11. Τα δικαιώματα του κατηγορουμένου στην προδικασία και το ακροατήριο.
12. Ο θεσμός της αποζημίωσης των αδίκως καταδικασθέντων.
13. Δικονομικά ζητήματα της ειδικής νομοθεσίας για τη νομιμοποίηση εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες.
14. Οι Αποφάσεις Πλαίσιο της Ε.Ε. και το σύγχρονο ποινικό δικονομικό δίκαιο.

Β΄ ΕΝΟΤΗΤΑ

1. Το τεκμήριο αθωότητας του κατηγορουμένου.
2. Το αυτόφωρο έγκλημα και η αυτόφωρη διαδικασία.
3. Η αρχή της σκοπιμότητας de lege lata και de lege ferenda.
4. H θέση του πολιτικώς ενάγοντος στην ποινική δίκη.
5. Η θέση και τα δικαιώματα του κατηγορουμένου στην προδικασία.
6. Τα μοντέλα παραπομπής του κατηγορουμένου στο ακροατήριο.
7. Η αίτηση ακυρώσεως διαδικασίας και η αίτηση ακυρώσεως αποφάσεως.
8. Το δεδικασμένο και το αντικείμενο της ποινικής δίκης.
9. Ειδικά ζητήματα της καθ’ ύλην αρμοδιότητας των ποινικών δικαστηρίων.
10. Η προσωρινή κράτηση και οι περιοριστικοί όροι.
11. Η αρχή της απαγόρευσης αυτοενοχοποίησης
12. Το Ευρωπαϊκό Ένταλμα Σύλληψης.
13. Το δικαίωμα σε δίκαιη δίκη και η πρόσφατη νομολογία του ΕυρΔΔΑ.

V. Τρόπος – κριτήρια εξετάσεως – βαθμολόγηση των φοιτητών:

Εξεταστέα είναι η διδαχθείσα κάθε έτος ύλη. Προϋπόθεση για τη συμμετοχή στις γραπτές εξετάσεις αποτελεί η κατάθεση σε οριστική, γραπτή μορφή της εισήγησης που παρουσιάστηκε στο πλαίσιο των προφορικών παραδόσεων. Η βαθμολογία, σε δεκαβάθμια κλίμακα και με βάση το 5, προκύπτει συνδυαστικά με βάση την ποιότητα της γραπτής εργασίας, τη συμμετοχή στα μαθήματα και την επίδοση κατά τη γραπτή εξέταση.

VΙ. Εκπόνηση Εργασιών:

Οι φοιτητές έχουν υποχρέωση να εκπονήσουν εργασία σε ειδικό θέμα του πεδίου της διδασκόμενης ύλης, επιχειρώντας να το προσεγγίσουν δογματικά, με πληρότητα βιβλιογραφικής τεκμηριώσεως και καταγραφής των σχετικών νομολογιακών δεδομένων, σε συνδυασμό με παρατηρήσεις συγκριτικού χαρακτήρα σε σχέση με αλλοδαπές έννομες τάξεις.

Το κείμενο των εργασιών θα παραδίδεται και σε δισκέτα Word, για το ηλεκτρονικό αρχείο του Τομέα.

ΙV. ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΛΟΓΙA

Α. Διδάσκοντες:

Χαράλαμπος Δημόπουλος, Αναπλ. Καθηγητής, συνεπικουρούμενος από τους:

Αθανασία Συκιώτου, Λέκτορα

Κων/νο Κοσμάτο, Ειδικό Επιστήμονα

Β. Αντικείμενο:

Είναι η εμβάθυνση σε ειδικά θέματα Εγκληματολογίας και Αντεγκληματικής Πολιτικής, λαμβανομένης υπόψη της επικαιρότητας για τη διαμόρφωση των επί μέρους θεματικών.

Γ. Προγραμματιζόμενα μαθήματα:

Η Εγκληματολογία διδάσκεται Τετάρτη, ώρα 11.00 έως 13.00 στην αίθουσα που θα υποδειχθεί. Το ακροατήριο είναι κοινό για το πρώτο και δεύτερο έτος. Η διδασκαλία εναλλάσσεται κάθε έτος μεταξύ Αντεγκληματικής Πολιτικής και Ειδικών θεμάτων Εγκληματολογίας με έμφαση σε μια ή περισσότερες θεματικές ανάλογα με την επικαιρότητα, διαρθρωμένων σε συγκεκριμένες ενότητες που θα αποτελούν παράλληλα και τις ενότητες της διδακτέας ύλης και των εργασιών. Ειδικότερα:

Θέματα Αντεγκληματικής Πολιτικής:

Ενδεικτικώς:

1. Οι ανεφάρμοστες ποινικές διατάξεις ως πρόβλημα αντεγκληματικής πολιτικής

2. Τρόποι αποκλιμάκωσης της ποινικής καταστολής

3. Αντεγκληματική πολιτική με επιλογές αστικής φύσεως

4. Ο ρόλος του θύματος στη διαμόρφωση της αντεγκληματικής πολιτικής

5. Η συμβολή των μη κυβερνητικών οργανώσεων και η συμμετοχή των πολιτών στην πρόληψη του εγκλήματος

6. Αντεγκληματική πολιτική και Δίκαιο ανηλίκων

7. Οι υπερεθνικές επιρροές στη διαμόρφωση της εθνικής αντεγκληματικής πολιτικής

8. Δημόσια ασφάλεια και αντεγκληματική πολιτική

9. Διοικητικές κυρώσεις ως απάντηση αντεγκληματικής πολιτικής

Στα θέματα Αντεγκληματικής Πολιτικής καλύπτεται συγχρόνως η εθνική και υπερεθνική (διεθνής και ευρωπαϊκή) διάσταση.

Ειδικά Θέματα Εγκληματολογίας:

Με τα ειδικά θέματα Εγκληματολογίας γίνεται προσπάθεια συνδυασμού θεματικών που καλύπτουν όλους τους υπόλοιπους κλάδους των Εγκληματολογικών Επιστημών, όπως: Κοινωνιολογία του Εγκλήματος, Θυματολογία, Ανακριτική, Σωφρονιστική, Δίκαιο Ανηλίκων και Δικαστική Ψυχολογία.

Ενδεικτικώς:

1. Φόβος και έγκλημα
2. Μορφές βίας
3. Εγκληματολογική προσέγγιση του φύλου (δράστες και θύματα εγκλημάτων κατά φύλο)
4. Εμπορία ανθρώπων και νέες τεχνολογίες
5. Συνέπειες του συστήματος αντιμετώπισης ανηλίκων
6. Απαράδεκτα αποδεικτικά μέσα και νέες μορφές ανακριτικών πράξεων
7. Ανατροπή του τεκμηρίου της αθωότητας
8. Ψυχολογία παραγόντων της δίκης
9. Μέτρηση της επικινδυνότητας του δράστη και ποινική νομοθεσία
10. Μεταχείριση κρατουμένων

Δ. Τρόπος – κριτήρια εξετάσεως – βαθμολόγηση των φοιτητών:

Εξεταστέα ύλη θα είναι η διδαχθείσα κατά το έτος ύλη. Για όσους έχουν επιλέξει την Εγκληματολογία ως κύριο μάθημα υφίσταται, μετά την ολοκλήρωση και του β΄ έτους σπουδών, υποχρέωση εκ­πονήσεως διπλωματικής εργασίας.

Όλοι όσοι επέλεξαν το μάθημα και φοιτούν στο α΄ έτος, καθώς και όσοι το επέλεξαν για το β΄ έτος, αλλά όχι ως κύριο, για να συμ­με­τά­σχουν στις εξετάσεις, πρέπει να εκπονήσουν και μία γραπτή εργασία από τη θεματική που θα ανακοινώνεται στην αρχή του έτους. Η βαθμολογία, σε δε­κα­βάθμια κλίμακα και με βάση το 5, θα συνυπολογίζει την ποιότητα της ερ­γασίας, τον βαθμό και την ποιότητα της συμμετοχής στα μαθήματα και την επίδοση κατά την γραπτή εξέταση.

Ε. Τρόπος διδασκαλίας:

Η διδασκαλία του δίωρου μαθήματος θα στηρίζεται σε ανάπτυξη του θέματος από τους διδάσκοντες, με μικρή εισαγωγή από τον εκάστοτε φοιτητή που θα έχει αναλάβει την σχετική θεματική ως εργασία. Στην αρχή του ακαδημαϊκού έτους διανέμεται η γενική βιβλιογραφία του μαθήματος και σε κάθε εξεταζόμενη ενότητα διανέμεται η ειδικότερη.

Στ. Εργασίες Εγκληματολογίας:

Η παράδοση της εργασίας, θα πρέπει να γίνει μέχρι την 20ή Μαΐου, άλλως ο φοιτητής δεν θα μπορεί να προσέλθει στις εξετάσεις του Ιουνίου, ή μέχρι την 10η Σεπτεμβρίου, για να προσέλθει στις εξετάσεις του Σεπτεμβρίου. Σε περίπτωση μη παραδόσεως της εργασίας στις ακόλουθες ημερομηνίες, ο φοιτητής δεν θα γίνεται δεκτός στις εξετάσεις και θα επαναλάβει το έτος.

O φάκελος της εργασίας, θα περιλαμβάνει φωτοτυπημένο όλο το σχετικό υλικό της μελετηθείσας βιβλιογραφίας. To κείμενο θα είναι φορτωμένο και σε δισκέτα ή cd σε αρχείο τύπου Word, για το ηλεκτρονικό αρχείο του Τομέα.

Ζ. Έρευνα πεδίου:

Παράλληλα με τις εργασίες οι φοιτητές/τριες αναλαμβάνουν τη διεξαγωγή έρευνας πεδίου σε διάφορα θέματα. Συνήθως, η έρευνα διεξάγεται στα δικαστήρια της χώρας με σκοπό τον έλεγχο της νομολογίας σχετικά με την αποτελεσματική εφαρμογή προβλεπομένων μέτρων (π.χ. κατά το ακαδημαϊκό έτος 2006-2007 πραγματοποιήθηκε έρευνα στις αποφάσεις δικαστηρίων για την εφαρμογή των νέων αναμορφωτικών μέτρων που εισήγαγε ο Ν.3189/2003 για τους ανηλίκους).

Η συμμετοχή στην έρευνα συνεκτιμάται στην τελική βαθμολογία.