5.1. ΙΔΙΩΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ

Κατά το ακαδημαϊκό έτος 2003-2004 στο ΠΜΣ του Τομέα Ιδιωτικού Δικαίου διδάσκονται τα ακόλουθα μαθήματα:

1. Αστικό Δικονομικό Δίκαιο

Διδάσκοντες:

Α΄ έτος:

Καθηγητής: Δημήτριος Μανιώτης

Αναπληρωτής Καθηγητής: Κωνσταντίνος Μπότσαρης

Λέκτορας: Παναγιώτης Κολοτούρος

Λέκτορας: Σπύρος Τσαντίνης

Β΄ έτος:

Καθηγητής: Κωνσταντίνος Φ. Καλαβρός

Αναπληρωτές Καθηγητές: Δημήτριος Δημητρίου, Στέλιος Σταματόπουλος

Λέκτορας: Παναγιώτης Κολοτούρος

2.Αστικό Δίκαιο

Διδάσκοντες:

Α΄ έτος:

Αναπληρωτής Καθηγητής: Κωνσταντίνος Παναγόπουλος

Λέκτορες: Ισμήνη Στεργιαννίδου, Απόστολος Χελιδόνης,

Λάμπρος Κιτσαράς, Χρήστος Φίλιος

Ειδικοί Επιστήμων: Νίκη Γκοτσοπούλου

Β΄έτος:

Αναπληρώτρια Καθηγήτρια: Καλιρρόη Παντελίδου

3.Ιστορία Δικαίου

Διδάσκοντες:

Α΄έτος

Καθηγητής: Κωνσταντίνος Πιτσάκης

Επίκουρη Καθηγήτρια: Μαρία Γιούνη

Β΄έτος

Καθηγητής: Κωνσταντίνος Πιτσάκης

Επίκουρη Καθηγήτρια: Μαρία Γιούνη

4.Εκκλησιαστικό Δίκαιο

Διδάσκων:

Καθηγητής: Γεώργιος Πουλής

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΡΩΤΟΥ ΕΤΟΥΣ ΜΣ ΣΤΟ ΑΣΤΙΚΟ ΔΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ

ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ 2003-2004

ΘΕΜΑΤΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ 2003-2004 (Κύριο αντικείμενο: Αστικό Δικονομικό Δίκαιο)

ΓΕΝΙΚΟ ΘΕΜΑ:
«ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΟ ΚΑΙ ΔΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ»

(Οριακά ζητήματα αστικού δικαίου και πολιτικής δικονομίας)

1. Ιστορική εξέλιξη της διάκρισης ουσιαστικού δικαίου και δικονομικού δικαίου.
2. Συγκριτική παρουσίαση της διάκρισης ουσιαστικού και δικονομικού δικαίου (ιδίως, σύγκριση του ηπειρωτικού με τον αγγλοσαξωνικό κύκλο δικαίων).
3. Δεδικασμένο περί προδικαστικού ζητήματος.
4. Δεδικασμένο επί εννόμων σχέσεων τρίτων.
5. Η διάκριση κανόνων συμπεριφοράς από κανόνες κυρώσεων και η σχέση της με τη διάκριση ουσιαστικού και δικονομικού δικαίου.
6. Διάθεση του επιδίκου αντικειμένου.
7. Ουσιαστικές συνέπειες διαδικαστικών πράξεων.
8. Δικαστικός συμβιβασμός.
9. Διαδικαστική πράξη και δικαιοπραξία.
10. Η αξίωση επί εκτελέσει (και το ουσιαστικό της υπόθαθρο).
11. Ουσιαστική αξίωση και νομιμοποίηση.
12. Το «ενακτόν» (ή «αγώγιμο») των αξιώσεων – αξιώσεις χωρίς δυνατότητα εναγωγής.
13. Αποζημίωση και επαναφορά στην αναγκαστική εκτέλεση ως παραδείγματα ουσιαστικών ρυθμίσεων στον ΚΠολΔ.
14. Συλλογική αγωγή και ουσιαστικό της υπόβαθρο.
15. Δικονομικός αποκλεισμός.

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΕΥΤΕΡΟΥ ΕΤΟΥΣ ΜΣ ΣΤΟ ΑΣΤΙΚΟ ΔΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ

ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ 2003-2004

Θεματικός κύκλος:
Διάδικοι και τρίτοι στην πολιτική δίκη

*

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΕΩΝ
ΚΑΙ ΘΕΜΑΤΑ ΣΥΖΗΤΗΣΕΩΝ

1. Εισαγωγή στη θεματική.
2. Η διδασκαλία περί διαδίκων και η έννοια του τρίτου.
3. Διάδικοι και τρίτοι διαρκούσης της δίκης.
   • α. Η ομοδικία στην πολιτική δίκη..
     • Η απλή ομοδικία.
     • Οι περιπτώσεις της αναγκαστικής ομοδικίας.
     • Η λειτουργία της αναγκαστικής ομοδικίας.
     • Αναγκαστική ομοδικία και ένδικα μέσα.
   • β. Η κύρια παρέμβαση.
   • γ. Η πρόσθετη παρέμβαση και η αυτοτελής πρόσθετη παρέμβαση.
   • δ. Η προσεπίκληση του δικονομικού εγγυητή.
   • ε. Η προσεπίκληση του αναγκαίου ομοδίκου και του εμπράγματου δικαιούχου.
   • στ. Η ανακοίνωση δίκης.
4. Η τριτανακοπή.

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΡΩΤΟΥ ΕΤΟΥΣ ΜΣ ΣΤΟ ΑΣΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ

ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ 2003-2004

Θέματα Διδασκαλίας

Πρώτος κύκλος (Ειδικό Εμπράγματο Δίκαιο)

1. Οι έννομες συνέπειες από την οριστικοποίηση των πρώτων εγγραφών στο εθνικό κτηματολόγιο.
2. Η διόρθωση των ανακριβών πρώτων εγγραφών και η τύχη των μη καταχωρισθέντων στις πρώτες εγγραφές δικαιωμάτων στο μεσοδιάστημα από τη διενέργεια των πρώτων εγγραφών και μέχρι την οριστικοποίησή τους.
3. Έννομες συνέπειες εμπράγματου δικαίου από την ολοκλήρωση της διαδικασίας του αναδασμού και δικαστική προστασία του μη περιληφθέντος στους οριστικούς πίνακες κυρίου.
4. Έννομες συνέπειες εμπράγματου δικαίου από την κύρωση της πράξεως εφαρμογής.

Δεύτερος κύκλος (Κληρονομικό Δίκαιο)

1. Τεχνητή γονιμοποίηση και κληρονομικό δικαίωμα.
2. Κληρονομικό δικαίωμα των θετών και των βιολογικών γονέων του υιοθετημένου ενηλίκου.
3. Παύση του ευεργετήματος της απογραφής.
4. Η εξέλιξη της εκ του νόμου κληρονομικής διαδοχής.

Τρίτος κύκλος (Δίκαιο της αποζημιώσεως)

1. Ο συνυπολογισμός ζημίας και κέρδους ( με αναφορά και στον συγ­κε­κρι­μένο και αφηρημένο υπολογισμό της περιουσιακής ζημίας).
2. Νομική φύση και περιεχόμενο του διαφυγόντος κέρδους.
3. Η σώρευση της αποζημιώσεως με τα υπόλοιπα ένδικα βοηθήματα του άρθρου 540 ΑΚ στο νέο δίκαιο της πωλήσεως

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΕΥΤΕΡΟΥ ΕΤΟΥΣ ΜΣ ΣΤΟ ΑΣΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ

ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ 2003-2004

Α΄ Θεματική:

Ιατρική υποβοήθηση στην ανθρώπινη αναπαραγωγή – Μεταμοσχεύσεις.

1. Παρένθετη μητρότητα Ι ( Προϋποθέσεις, διαδικασία και ανώμαλη εξέλιξη).
2. Παρένθετη μητρότητα ΙΙ (Τεκμήριο μητρότητας).
3. Γονιμοποίηση μετά θάνατο.
4. Προβλήματα της γονιμοποίησης σε στενή έννοια.
5. Μεταμόσχευση οργάνων με αφαίρεση από ζώντα δότη.

Β΄ Θεματική:

Η σύμβαση έργου

1. Η αξίωση αποζημιώσεως λόγω ελλείψεων του έργου.
2. Η ειδική ευθύνη εξαιτίας καθυστερήσεων.
3. Η αμοιβή του εργολάβου και η προστασία της.
4. Η αμοιβή βάσει εγγυημένου προϋπολογισμού και η ΑΚ 388.
5. Η ανέγερση οικοδομής με το σύστημα της αντιπαροχής.
6. Η εφαρμογή του αστικού δικαίου στις συμβάσεις δημοσίων έργων.

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΡΩΤΟΥ ΕΤΟΥΣ ΜΣ ΣΤΟ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ

ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ 2003-2004

ΘΕΜΑ : Εκκλησιαστική Δικαιοσύνη

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΕΥΤΕΡΟΥ ΕΤΟΥΣ ΜΣ ΣΤΟ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ

ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ 2003-2004

ΘΕΜΑ:Παρομοίωση. Μεταφορά και αναλογία στις Πηγές του Εκ­κλησιαστικού Δικαίου.

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΡΩΤΟΥ ΕΤΟΥΣ ΜΣ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ

Θεματικός κύκλος:

Κατά το ακαδημαϊκό έτος 2003-2004, το μάθημα της Ιστορίας του Δικαίου στο Α΄έτος του ΠΜΣ επικεντρώνεται στην απονομή της δικαιοσύνης στην ελληνική αρχαιότητα, από τους Ομηρικούς χρόνους μέχρι τα ελληνιστικά χρόνια, με ιδιαίτερη έμφαση στη λειτουργία των αθηναϊκών δικαστηρίων κατά την κλασική εποχή. Επειδή βασικό εργαλείο αποτελούν οι πηγές του αρχαιοελληνικού δικαίου, ως κύριος μεθοδολογικός στόχος τέθηκε αρχικά η εξοικείωση με τα είδη των πηγών και στη συνέχεια ο χειρισμός και η επεξεργασία τους.

Αφετηρία γίνεται με την ανάλυση της Αθηναίων Πολιτείας του Αριστοτέλους, όπου η λεπτομερής περιγραφή του δικαιοδοτικού μηχανισμού της κλασικής εποχής πλαισιώνεται από ιστορικές αναφορές από την αρχαϊκή εποχή για να καταλήξει στον 4ο αιώνα, όπου η ανάγλυφη παράλληλη συζήτηση της εξέλιξης των πολιτικών θεσμών παρουσιάζει πρόσφορο έδαφος για τη θεώρηση του συστήματος απονομής της δικαιοσύνης στο ευρύτερο πλαίσιο της πόλεως.

Ιδιαίτερη βαρύτητα δίνεται στη, σε βάθος, ανάλυση των βασικών τεχνικών όρων, όπως λ.χ. στη διάκριση μεταξύ δίκης και γραφής ή μεταξύ δικών δημόσιου και ιδιωτικού χαρακτήρα, στην ύπαρξη παράλληλων διαδικασιών (γραφή, εισαγγελία, προβολή), στην έννοια του δίπολου τιμητός, ατίμητος αγών.

Παράλληλα, με τη συγχρονική θεώρηση, γίνεται εξέταση της εξέλιξης του θεσμού της απονομής της δικαιοσύνης από την ηρωική εποχή, με αναφορά σε προγενέστερες πληροφορίες (σκηνή της ασπίδας του Αχιλλέα στην Ιλιάδα, διάσημες δίκες στις τραγωδίες) αλλά και συγκριτική μελέτη των μεταγενέστερων πληροφοριών σχετικά με την αποκρυστάλλωση ενός διαφορετικού μοντέλου κατά τα ελληνιστικά χρόνια (περιοδεύοντες δικαστές σε επιγραφές και παπύρους).

Η μελέτη ενός κειμένου ιστορικού – περιγραφικού χαρακτήρα, όπως είναι η Αθηναίων Πολιτεία, συμπληρώνεται αφενός με τη μελέτη νομοθετικών κειμένων, όπως ο Νόμος της Κρητικής Γόρτυνος, και αφετέρου με την ανάλυση δημηγοριών που εκφωνήθηκαν στα αθηναϊκά δικαστήρια. Ακόμη, αρωγός στην κατανόηση της οργάνωσης και λειτουργίας των δικαστικών αρχών στην κλασική εποχή είναι το έργο των κωμικών, κυρίως του Αριστοφάνους, με το πλήθος των αναφορών στην καθημερινή πρακτική των Αθηναίων.

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΕΥΤΕΡΟΥ ΕΤΟΥΣ ΜΣ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ

Κατά το ακαδημαϊκό έτος 2003-2004, στο δεύτερο έτος του Α΄ κύ­κλου του μεταπτυχιακού τμήματος αντικείμενο επεξεργασίας (σε συνέχεια ανάλογης διαπραγμάτευσης για το Αρχαίο Ελληνικό Δίκαιο στο Α΄ έτος του κύκλου) είναι το Ρωμαϊκό και Βυζαντινό δίκαιο και ει­δι­κότερα το Οικογενειακό δίκαιο. Γίνεται παρουσίαση της εξελίξεως θε­σμών και νομοθετικών ρυθμίσεων, των επιδράσεων που διαμόρφωσαν τις εξελίξεις αυτές και των επιβιώσεων στο νεώτερο και το σύγχρονο δί­καιο. Ιδιαίτερο βάρος δίδεται σε σεμιναριακού χαρακτήρα επε­ξερ­γα­σία αντιπροσωπευτικών κειμένων από τη νομοθεσία και τη νο­μο­λογία των αντιστοίχων περιόδων. Ως παράδειγμα εργασίας χρη­σι­μο­ποιείται, με­ταξύ άλλων, το οικογενειακό δίκαιο και ειδικότερα το δί­καιο του γά­μου.

Α΄ Ρωμαϊκό Δίκαιο

1. Εισαγωγή στις πηγές του Ρωμαϊκού Δικαίου, εκδόσεις και τρόπος χρήσης τους.
2. Προκλασικό ρωμαϊκό οικογενειακό δίκαιο. Δίκαιο του γάμου. Η αρ­χαϊκή ρωμαϊκή οικογένεια. Αυτεξούσιοι και υπεξούσιοι. Χει­ρα­φεσία.
3. Κλασικό Ρωμαϊκό Οικογενειακό δίκαιο. Δίκαιο του γάμου. Προϋπο­θέσεις και κωλύματα γάμου. Ο τύπος του γάμου. Γάμος cum ma­nu και sine manu. Η ρωμαϊκή οικογένεια της κλασικής περιόδου. Προσωπικές και περιουσιακές σχέσεις των συζύγων. Η προίκα και οι συγγενείς παροχές. Το ρωμαϊκό διαζύγιο. Σχέσεις γονέων και τέκνων. Αυτεξουσιότης και υπεξουσιότης. Χειραφεσία. Υιο­θε­σία (adrogatio, adoptio).
4. Μετακλασικό ρωμαϊκό δίκαιο. Ο χριστιανισμός και οι επιδράσεις του.
5. Η ιουστινιάνεια κωδικοποίηση και νομοθεσία. Οι πηγές και οι εκδόσεις. Παρεμβλήματα.
6. Το ιουστινιάνειο δίκαιο του γάμου και της οικογένειας. Προϋποθέσεις και κωλύματα γάμου. Προσωπικές και περιουσιακές σχέσεις των συζύγων. Σχέσεις γονέων και τέκνων στο ιουστινιάνειο δίκαιο. Η προίκα και οι συγγενείς παροχές, το διαζύγιο στο ιουστινιάνειο δίκαιο. Η ιουστινιάνεια υιοθεσία και ο νέος χαρακτήρας της.
7. Μελέτη αντιπροσωπευτικών πηγών, με κορμό τις Εισηγήσεις του Ιουστινιανού.

Β΄ Βυζαντινό Δίκαιο

1. Εισαγωγή στις πηγές του Βυζαντινού Δικαίου, εκδόσεις και χρήση τους.
2. Από το Ρωμαϊκό στο Βυζαντινό Δίκαιο. Χριστιανικές επιδράσεις.
3. Το Βυζαντινό κανονικό δίκαιο, ως την Πενθέκτη Σύνοδο.
4. Η αυτοκρατορική νομοθεσία, ως τους Ισαύρους.
5. Οι ρυθμίσεις της Πενθέκτης συνόδου, ως δεσμευτικό για την Ορθόδοξη Εκκλησία πλαίσιο.
6. Οι ρυθμίσεις της Εκλογής των Ισαύρων.
7. Η νομοθεσία των Μακεδόνων (Βασιλικά, Εισαγωγή, Πρόχειρος Νόμος, Νεαρές Λέοντος).
8. Η ανάδειξη της Εκκλησίας ως αποφασιστικού παράγοντα για τα θέματα του γάμου και του οικογενειακού εν γένει δικαίου. Η υπόθεση της τετραγαμίας του Λέοντος, η νεαρά 89. Η μεγάλη τομή στο δίκαιο του γάμου με τον τόμο του πατριάρχη Σισιννίου του 997.
9. Η εξέλιξη του οικογενειακού δικαίου, ως το τέλος της αυτοκρατορίας. Νομοθεσία και νομολογία.
10. Το δίκαιο στη διαμόρφωση των οικογενειακών «στρατηγικών». Κοινωνικοοικονομικές συνέπειες [αγχιστείες και οικογενειακές συμμαχίες, συγκέντρωση (ή μη) περιουσιών, ενδογαμικές και εξωγαμικές πρακτικές]. Ο ρόλος της εκκλησίας στον έλεγχο της οικογένειας. Διαζύγιο. Υιοθεσία. Αδελφοποιία.
11. Εξωγαμικές ή παραγαμικές πρακτικές μορφές σχέσεων. Αρπαγή. Γάμος και αγαμία των κληρικών. Ο γάμος των δούλων, ως μείζων τομή στην έννοια του ρωμαϊκού γάμου και η απαρχή υπονόμευσης του θεσμού της δουλείας.
12. Η τελευταία βυζαντινή περίοδος. Από την παράλληλη νομοθετική και δικαστική λειτουργία κράτους της εκκλησίας στην αποκλειστική δικαιοδοσία της εκκλησίας. Η εκκλησία αναλαμβάνει και τη νομοθετική πρωτοβουλία.
13. Μεταβυζαντινές και νεώτερες επιβιώσεις.
14. Επεξεργασία αντιπροσωπευτικών κειμένων από τη νομοθεσία και τη νομολογία.