Το μάθημα είναι μια διαδρομή στην ιστορία του δικαίου και των πολιτικών θεσμών στον ελληνορωμαϊκό κόσμο, από τους αρχαϊκούς μέχρι τους αυτοκρατορικούς χρόνους, με τις προεκτάσεις τους στη βυζαντινή περίοδο και τους νεότερους χρόνους. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στο πολιτειακό πλαίσιο και τους θεσμούς του δημοσίου δικαίου, με παράλληλες αναφορές στα σπουδαιότερα νομοθετήματα του ιδιωτικού δικαίου. Στόχος του μαθήματος είναι η ανάδειξη και κατανόηση των πολιτειακών θεσμών της αθηναϊκής δημοκρατίας, του σπαρτιατικού ολιγαρχικού πολιτεύματος, καθώς και της ρωμαϊκής res publica, οι οποίοι αποτελούν τα θεμέλια του σύγχρονου κοινοβουλευτισμού. Αρχικά εξετάζεται η δημιουργία του θεσμού της πόλεως και η σημασία της για τον δυτικό πολιτισμό, καθώς και η γένεση της γραπτής νομοθεσίας στον ελληνικό χώρο. Στη συνέχεια αναλύονται ιδιαίτερα τα πολιτεύματα των πόλεων της Αθήνας και της Σπάρτης από την αρχαϊκή έως την κλασική περίοδο, του μακεδονικού βασιλείου καθώς και των βασιλείων που προέκυψαν από τις κατακτήσεις του Μ. Αλεξάνδρου κατά τους ελληνιστικούς χρόνους, και τέλος το πολίτευμα της Ρώμης από την εποχή της βασιλείας μέχρι την περίοδο της res publica και την εγκαθίδρυση του ρωμαϊκού αυτοκρατορικού πολιτεύματος. Εξετάζονται σε βάθος τα
όργανα του κάθε πολιτεύματος, ο τρόπος συγκρότησης, οι λειτουργίες και οι αρμοδιότητές τους, σε συνάρτηση με τα αντίστοιχα νομοθετικά πλαίσια. Σημαντική θέση στη διδασκαλία του μαθήματος κατέχει η ανάλυση των πρωτογενών πηγών.