Οι πηγές του Δημοσιονομικού Δικαίου. Δημοσιονομικό Σύνταγμα, Μνημόνια και εθνική δημοσιονομική κυριαρχία, Συνταγματικές αρχές που διέπουν το νόμο του Κρατικού Προϋπολογισμού και τους Προϋπολογισμούς των ΟΤΑ, η αρχή της διαφάνειας, η αρχή της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης, η αρχή της δημοσιονομικής ισότητας (κατά τη διάθεση του δημοσίου χρήματος και ενώπιον των δημοσίων βαρών), συνταγματικοί χρονικοί περιορισμοί κατά τη διάθεση του δημοσίου χρήματος (μισθών, συντάξεων, επιδομάτων κτλ), το Ελεγκτικό Συνέδριο: νομική φύση και αρμοδιότητές του, έννοια του δημοσίου χρήματος, διαδικασία εκτέλεσης των δημοσίων δαπανών, όργανα εκτέλεσης (διατάκτες, εκκαθαριστές, δημόσιοι υπόλογοι), ο προληπτικός και κατασταλτικός (διοικητικός και δικαστικός) έλεγχος της νομιμότητας των δαπανών, η άμυνα του δημοσίου υπολόγου στις περιπτώσεις καταλογισμού σε βάρος του δημοσιονομικών ελλειμμάτων (τυπικών και ουσιαστικών), η προηγούμενη ακρόαση του διοικουμένου, η έφεση ενώπιον του Ελεγκτικού Συνεδρίου, η αίτηση αναστολής εκτέλεσης των καταλογιστικών πράξεων, η αρχή της αναλογικότητας και η νομολογία του Ελεγκτικού Συνεδρίου, η αναζήτηση από το Δημόσιο αχρεωστήτως καταβληθέντων, περί συνταξιοδοτικών νόμων, οι δημοσιονομικές διατάξεις της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (η αρχή της δημοσιονομικής πειθαρχίας και το σύστημα ιδίων πόρων της Ένωσης, η αρχή της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης, μέτρα καταπολέμησης της απάτης και της διαφθοράς στα πλαίσια της Ένωσης κτλ).

Κατ’ αρχάς, γίνεται ιστορική ανασκόπηση του θεσμού της ασφάλισης. Αναφέρονται οι πηγές του ασφαλιστικού δικαίου και τα είδη της ασφάλισης. Αναλύεται η έννοια της ασφάλισης και οι προστατευτικές αρχές που τη διέπουν. Αναλύεται η ασφαλιστική σύμβαση όπως προβλέπεται στο Ν.2496/1997. Δίδεται το γενικό πλαίσιο λειτουργίας των ασφαλιστικών επιχειρήσεων και της δραστηριότητας των ασφαλιστικών διαμεσολαβητών. Εξετάζονται αφενός μεν οι γενικές αρχές των ασφαλίσεων ζημίας (ενεργητικών και παθητικών στοιχείων της περιουσίας) και οι κατ’ ιδίαν μορφές (ασφάλιση πυρκαγιάς, μεταφοράς πραγμάτων, ασφάλιση ευθύνης προαιρετικής και υποχρεωτικής και ασφάλιση ευθύνης από αυτοκινητιστικό ατύχημα) και αφετέρου οι βασικές αρχές των ασφαλίσεων προσωπικών κινδύνων και οι κατ’ ιδίαν μορφές αυτών (ασφάλιση ασθένειας, ατυχήματος, ζωής).

Το αντικείμενο της «Σωφρονιστικής» αναφέρεται σε όλο το φάσμα της έκτισης των ποινών και των μέτρων ασφαλείας που έχουν επιβληθεί ως απάντηση στο έγκλημα. Ειδικότερα κατά την διδασκαλία του μαθήματος εξετάζονται οι εξής βασικές θεματικές ενότητες: α) Σωφρονιστική επιστήμη και σωφρονιστικό δίκαιο (χαρακτηριστικά), β) Διαχωρισμός σωφρονιστικών συστημάτων, γ) Επιστημολογία της φυλακής, δ) Δίκαιο σωφρονιστικού προσωπικού, ε) Διακρίσεις κρατουμένων – καταστημάτων – οργάνων, στ) Διεθνείς κανόνες μεταχείρισης κρατουμένων, ζ) Επικοινωνία κρατουμένων, η) Εργασία κρατουμένων, θ) Εναλλακτικά μέτρα έκτισης της ποινής, ι) Πειθαρχικό δίκαιο κρατουμένων, ια) Μεταγωγές κρατουμένων.

Α. Διεθνές συνδικαλιστικό κίνημα. Διεθνής Οργάνωση Εργασίας (ΔΟΕ). Διεθνείς Συμβάσεις και συστάσεις εργασίας. Έλεγχος εφαρμογής των διεθνών κανόνων της ΔΟΕ. Οι θεμελιώδεις διεθνείς κοινωνικοί κανόνες. Το σύμφωνο του ΟΗΕ για τα οικονομικά, κοινωνικά και πολιτιστικά δικαιώματα.

Β. Ευρωπαϊκό κοινωνικό δίκαιο του Συμβουλίου της Ευρώπης, ο Ευρωπαϊκός Κοινωνικός Χάρτης και ο έλεγχος εφαρμογής του. Η διαδικασία των συλλογικών προσφυγών. Στοιχεία κοινωνικών δικαιωμάτων στην Ευρωπαϊκή σύμβαση δικαιωμάτων του ανθρώπου.

Γ. Ευρωπαϊκό κοινοτικό κοινωνικό δίκαιο. Στοιχεία εργασιακών και κοινωνικών δικαιωμάτων στους πρωτογενείς κανόνες (Συνθήκες της Ε.Ε.) και στους παράγωγους κανόνες (κανονισμούς, οδηγίες). Συλλογικές ευρωπαϊκές συμφωνίες. Οι κυριότερη κοινοτικοί κανόνες κοινωνικού δικαίου και η εφαρμογή τους από το δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων. Τα κοινωνικά δικαιώματα στη Χάρτα της Νίκαιας και στο υπό κύρωση Ευρωπαϊκό Σύνταγμα.

1. Εισαγωγή
2. Εφαρμογή των δικαιωμάτων του ανθρώπου σε εθνικό επίπεδο
2.1. Ενσωμάτωση των κανόνων στην εσωτερική έννομη τάξη
2.2. Υποχρέωση κρατικής έρευνας
2.3. Υποχρέωση επανόρθωσης
2.4. Υποχρέωση πρόληψης
3. Εφαρμογή των δικαιωμάτων του ανθρώπου σε διεθνές επίπεδο
3.1. Αποκεντρωμένη εφαρμογή των κανόνων προστασίας
3.1.1. Δικαίωμα διπλωματικής προστασίας
3.1.2. Ergaomnesυποχρεώσεις
3.2. Κεντρικά συντονισμένη εφαρμογή των κανόνων προστασίας
3.2.1. Είδη διεθνών οργάνων προστασίας
3.2.1.1. Όργανα ελέγχου προβλεπόμενα από τις συμβάσεις προστασίας
3.2.1.1.1. Όργανα ελέγχου του ΟΗΕ
3.2.1.1.2. Όργανα ελέγχου στις συμβάσεις του ΣτΕ
3.2.1.1.3. Όργανα ελέγχου σε άλλες περιφερειακές συμβάσεις
3.2.1.2. Όργανα ελέγχου προβλεπόμενα από τους καταστατικούς χάρτες των διεθνών οργανισμών
3.2.1.2.1. Όργανα ελέγχου στον ΟΗΕ
3.2.1.2.2. Όργανα ελέγχου σε περιφερειακούς οργανισμούς
3.2.1.3. Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης
3.2.1.3.1. Διακρατικές προσφυγές
3.2.1.2.2. Γνωμοδοτήσεις
3.2.1.4. Διεθνή Ποινικά Δικαστήρια
3.2.2. Είδη διεθνών διαδικασιών προστασίας
3.2.2.1. Οι συμβατικά οριζόμενες διαδικασίες
3.2.2.1.1. Οι εθνικές εκθέσεις
3.2.2.1.2. Οι ατομικές αναφορές
3.2.2.1.3. Οι διακρατικές αναφορές
3.2.2.1.4. Οι προληπτικοι έλεγχοι
3.2.2.1.5. Οι επιτόπιοι έλεγχοι
3.2.2.1.6. Οι συλλογικές αναφορές
3.2.2.1.7. Οι γνωμοδοτήσεις
3.2.2.2. Οι διαδικασίες του Χάρτη του ΟΗΕ
3.2.2.2.1. Η Οικουμενική Περιοδική Εξέταση
3.2.2.2.2. Οι Ειδικές Διαδικασίες
3.2.2.2.3. Η Διαδικασία Παραπόνων του Συμβουλίου

Α. Γένεση και εξέλιξη της σύγχρονης κοινωνικής ασφάλισης. Οι κοινωνικοί κίνδυνοι ως αφετηριακή έννοια της κοινωνικής ασφάλειας. Διάκριση (κοινωνικής) ασφάλισης και ασφάλειας. Κανόνες (εθνικοί, διεθνείς, διεθνικοί, ευρωπαϊκοί). Η σύγχρονη αποσταθεροποίηση/υπονόμευση της κοινωνικής ασφάλισης.

Β. Οργάνωση της κοινωνικής ασφάλισης στην Ελλάδα. Ασφάλιση μισθωτών στο ΙΚΑ και σε ειδικούς φορείς. Χρόνος ασφάλισης και εισφορών. Παροχές (συντάξεις, παλαιών και νέων ασφαλισμένων, λόγω γήρατος, λόγω αναπηρίας, λόγω θανάτου – παροχές ασθένειας και μητρότητας σε είδος και σε χρήμα – επιδόματα ανεργίας).

Αντικείμενο του μαθήματος είναι ανάλυση των συνταγματικών διατάξεων καθώς και των διατάξεων του κοινού νομοθέτη σχετικά με την προστασία του περιβάλλοντος. Ιστορική εξέλιξη και συνταγματική κατοχύρωση. Αναλύεται επίσης η σχετική νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας.

Γνωστικό αντικείμενο της «Ανακριτικής» αποτελεί η έρευνα, συλλογή, ο έλεγχος και η ερμηνεία του αποδεικτικού υλικού σχετικά με την διάπραξη του εγκλήματος, την αποκάλυψη της ταυτότητας του δράστη, με στόχο την καταπολέμηση του εγκλήματος μέσα από τον δικονομικό μηχανισμό καταστολής του. Ειδικότερα κατά την διδασκαλία του μαθήματος εξετάζονται οι εξής βασικές θεματικές ενότητες: α) Αντικείμενα, εξέλιξη, θεωρητικές βάσεις της Ανακριτικής, β) Η οργάνωση της ανάκρισης (μορφή, φορείς, στόχος της ανάκρισης), γ) Η εξακρίβωση της ταυτότητας του κατηγορουμένου, δ) Η συγκέντρωση των αποδείξεων (τόπος του εγκλήματος, ενδείξεις, δικαστική γραφολογία, μέσα τέλεσης, πραγματογνωμοσύνη, μάρτυρες, κατηγορούμενος), ε) Μάρτυρες, στ) Κατηγορούμενος.

Το μάθημα περιλαμβάνει εισηγήσεις του κλασικού ρωμαϊκού δικαίου, το οποίο αποτελεί την βάση του ισχύοντος στη χώρα μας αστικού δικαίου. Είναι, έτσι, ιδιαίτερα χρήσιμο τόσο ως εισαγωγή στο αστικό δίκαιο, όσο και για την κατανόηση της εξέλιξης και την εμπέδωση των επιμέρους θεσμών του ισχύοντος αστικού δικαίου. Κατά την ανάπτυξη, ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στο δίκαιο των προσώπων, στις δικαιοπραξίες, στο οικογενειακό δίκαιο, στο εμπράγματο δίκαιο και στις βασικές δικονομικές διατάξεις, ενώ επισημαίνονται ιδιαιτερότητες του ρωμαϊκού δικαίου που επέδρασαν
ουσιαστικά στην εξέλιξή του, όπως ο δυισμός μεταξύ ius civile και πραιτορικού δικαίου. Με την διαχρονική εξέταση των θεσμών του ιδιωτικού δικαίου δίνεται η ευκαιρία να διαπιστωθεί η ως επί το πλείστον διατήρηση των βασικών εννοιών, δομών και διατάξεων του ρωμαϊκού δικαίου, όπως αποτυπώνονται στον ισχύοντα ΑΚ. Τυπικό παράδειγμα αποτελεί το εμπράγματο δίκαιο, που παραμένει σχεδόν αναλλοίωτο από την εποχή του Ιουστινιανού. Από την άλλη μεριά, διαπιστώνεται η κατά περίπτωση απομάκρυνση από το ρωμαϊκό δίκαιο και η εξέλιξη των θεσμών, ώστε να συνάδουν με τις σύγχρονες δικαιικές και κοινωνικές αντιλήψεις. Χαρακτηριστικό παράδειγμα εδώ αποτελεί το οικογενειακό δίκαιο, οι θεσμοί του
οποίου, ενώ στηρίζονται στους αντίστοιχους του ρωμαϊκού δικαίου, στην εποχή μας έχουν πλέον αποστασιοποιηθεί τελείως από αυτό.